Khả Năng Cải Thiện Nghịch Cảnh

Nassim Nicholas Tableb, tác giả quyển sách đình đám Thiên Nga Đen và là một trong những nhà tư tưởng hàng đầu thời đại chúng ta, trình bày cách làm thế nào để vươn lên trong một thế giới đầy bất trắc. Cũng hệt như xương cốt chúng ta trở lên cứng rắn hơn sau khi chịu sức ép và căng thẳng, hay những lời đồn thổi và bạo loạn càng bùng phát khi người ta cố gắng dập tắt chúng, nhiều thứ khác trong cuộc sống cũng được hưởng lợi nhờ căng thẳng, xáo trộn, biến động và hỗn loạn.

Những gì Taleb nhận diện và gọi là “khả năng cải thiện nghịch cảnh” là loại sự việc chẳng những hưởng lợi từ hỗn loạn mà cần có hỗn loạn để tồn tại và phát triển.

Khả Năng Cải Thiện Nghịch Cảnh

Trong cuốn Thiên Nga Đen, Taleb cho thấy những biến cố tưởng chừng không thể xảy ra và không thể nào dự đoán thường làm nền tảng cho gần như mọi thứ trong thế giới chúng ta. Trong Khả năng cải thiện nghịch cảnh, Taleb khẳng định vai trò quan trọng của tính bất định, làm cho nó trở lên đáng mong đợi, thậm chí cần thiết, và đề xuất sự việc nên được xây dựng sao cho có khả năng cải thiện nghịch cảnh. Khả năng cải thiện nghịch cảnh không chỉ là sự mạnh mẽ hay khả năng phục hồi. Khả năng phục hồi chỉ có thể chịu đựng những cú sốc và trở về nguyên trạng; trong khi khả năng cải thiện nghịch cảnh nghĩa là trở lên ngày càng tốt hơn. Hơn nữa, khả năng cải thiện nghịch cảnh còn miễn nhiễm trước những dự đoán sai lầm và được bảo vệ trước những biến cố bất lợi.

Tại sao các thành bang tốt hơn các nhà nước tập quyền, tại sao nợ nần có hại cho bạn, và tại sao những gì là “hiệu quả” thật ra không hiệu quả chút nào? Tại sao phản ứng của chính phủ và các chính sách xã hội lại bảo vệ kẻ mạnh và làm tổn thương kẻ yếu? Tại sao bạn nên viết thư từ chức thậm chí trước khi nhận công việc? Tại sao vụ đắm tạo Titanic đã cứu nhiều sinh mệnh? Quyển sách này bao trùm vấn đề phát minh đổi mới thông qua thử nghiệm sai và sửa sai, các quyết định trong đời sống, chính trị, quy hoạch đô thị, chiến tranh, tài chính cá nhân, các hệ thống kinh tế, và y khoa. Và xuyên suốt quyển sách, còn vang lên tiếng nói và giải pháp rõ ràng của các bậc hiền triết cổ đại La Mã, Hy Lạp, Xemit, và thời Trung Cổ.

Khả năng cải thiện nghịch cảnh là thiết kế chi tiết để sống trong một thế giới Thiên Nga Đen. Uyên bác và hóm hỉnh thông điệp của Taleb mang tính cách mạng: Khả năng cải thiện nghịch cảnh, và chỉ với khả năng cải thiện nghịch cảnh, sự việc mới có thể tồn tại và phát triển.

Nhận định

“Tiếng nói tiên tri nhất… Tabel là một triết gia thực thụ… người có thể làm thay đổi cách chúng ta xem xét cấu trúc thế giới thông qua sức thuyết phục, tính độc đáo và xác thực trong những ý tưởng của riêng ông.”

(GQ)

“Làm thay đổi quan niệm của tôi về sự vận hành thế giới.”

(Daniel Kahneman)

“Đã làm thay đổi tư duy hiện đại.”

(The Times)